13 marca 2022 r., po wieczornym nabożeństwie, odbyła się kolejna odsłona trwającego od jesieni 2021 roku cyklu spotkań katechetycznych poświęconych Symbolowi Wiary. Tej niedzieli ks. protodiakon Marek Maciuka przybliżył wiernym nauczanie dogmatyczne cerkwi prawosławnej o Duchu Świętym, zawierające się w ósmym artykule Symbolu Wiary.
Drodzy w Panu: Ojcowie, Mnisi i Mniszki, Bracia i Siostry, Młodzieży!
Zajaśniała wiosna postu, kwiat pokuty,
oczyśćmy przeto siebie, bracia, z wszelkiego skalania
i śpiewając Dawcy Światłości, mówmy:
Chwała Tobie, jedyny Przyjacielu człowieka.
Z woli Bożej, w 2022 roku, ponownie wkraczamy w święte dni Wielkiego Postu – Świętą Czterdziesiątnicę. Mają one ogromne znaczenie w życiu prawosławnego chrześcijanina, o czym świadczy starotestamentowy prorok Zachariasz. Pisze on: Post (…) niech się zamieni dla narodu judzkiego w radość, wesele i święto przyjemne (Zach 8,19).
Gdy zagłębimy się w treść słów proroczych, lepiej uświadamiamy sobie znaczenie i moc postu w naszym życiu. Wierzący prawosławny chrześcijanin wśród szalejącego morza życia zawsze szuka spokojnego schronienia w Chrystusie Jezusie. Schronienie to otrzymujemy od Boga po wytrwałych trudach: postu, modlitwy i pokuty. Wołamy: „Boże, zmiłuj się nade mną grzesznym, Boże przebacz mi, oczyść i zmiłuj się nade mną!”
Po raz kolejny w naszym ziemskim życiu stajemy przed duchowym zadaniem znajdującym się ponad wszelkimi zadaniami – naszego duchowego odrodzenia. Odrodzić się znaczy narodzić się na nowo, tak jak Chrystus wskazał sprawiedliwemu Nikodemowi. Pomaga w tym prawidłowe zrozumienie Świętej Czterdziesiątnicy.
Przykład postu dał nam sam Bogoczłowiek Jezus Chrystus swym czterdziestodniowym postem, a następnie św. apostołowie, sprawiedliwi, męczennicy, ojcowie, bracia i siostry.
Post to wstrzemięźliwość od pokarmu, języka, namiętności. Wstrzemięźliwość służy zachowaniu zdrowia ciała i przyzwoitości, a post służy pobożności i zbawieniu, napełniając nas duchowym spokojem i radością. Pierwsze to zasada roztropności, drugie jest przykazaniem Boga i Cerkwi. Wskazuje to, że post i wstrzemięźliwość są zwycięstwem nad szatanem. Chrystus mówi: Ten rodzaj wypędzany jest tylko przez post i modlitwę (Mt 17,21).
Tego wszystkiego brakuje uczniom Chrystusa w naszych trudnych czasach. Tymczasem Święta Cerkiew, nasza Matka, woła: „Bracia, poszcząc cieleśnie, pośćmy też duchowo, zniszczmy wszelki związek nieprawości, rozerwijmy wszelką niesprawiedliwość, dajmy chleb głodnym, wprowadźmy żebraków do domu, abyśmy otrzymali wielkie miłosierdzie od Chrystusa Boga”.
Te słowa naszego nabożeństwa wzywają nas do uczynków miłosierdzia, zwłaszcza w okresie Wielkiego Postu. Post bez uczynków miłosierdzia jest martwy. Dzisiaj jest wiele okazji do okazania miłosierdzia innemu człowiekowi. Pomagając bratu w potrzebie, dajemy świadectwo naszego Prawosławia. Nasza dusza wypełnia się wówczas duchową radością. Z drugiej strony, wstrzemięźliwość i duchowa radość są nie do pogodzenia z przygnębieniem. Zbawiciel mówi: Gdy pościsz, nie popadaj w przygnębienie (Mt 6,16). Przygnębienia i zwątpienia jest obecnie wokół nas wiele.
To wskazuje, że Święty Post daje nam poczucie odpowiedzialności za nasze życie przed Bogiem w świetle wieczności wraz ze świadomością naszej grzeszności. Moc postu oświetla zmrok naszej duszy. Pokuta świadczy nie o słabości, ale o duchowej sile tego, który żałuje za swoje grzechy, świadczy o jego zdrowiu. Kajając się za grzechy nie wyrzekamy się naszej ludzkiej niemocy i powołania, ale jesteśmy wzmocnieni w prawdziwym człowieczeństwie.
W życiu Cerkwi prawosławnej centralne miejsce zajmuje niepowtarzalny w historii ludzkości cud Zmartwychwstania Chrystusa Zbawiciela – cud Świętej Paschy. Dlatego też głównym zadaniem Świętej Czterdziesiątnicy jest godne przygotowanie wierzącego na spotkanie zmartwychwstałego Chrystusa Dawcy Życia. Świadczy o tym stichera paschalna: „Twoje Zmartwychwstanie, Chryste Zbawicielu, aniołowie śpiewają na niebiosach, spraw, abyśmy na ziemi wysławiali Ciebie czystym sercem”.
Takim więc środkiem dla naszej duszy i serca jest pokutna droga Wielkiego Postu.
Życzę wszystkim, aby święte dni Czterdziesiątnicy przemieniły nas duchowo, odnowiły nasze życie, umocniły naszą wiarę, wzmocniły nas w dobrych uczynkach, napełniły radością ze zwycięstwa nad grzechem i oświeciły światłem miłości wobec Boga i bliźniego.
Braciom i Siostrom Ukraińcom życzę wkroczyć w Wielki Post z nadzieją, że w ich Ojczyźnie zatriumfuje pokój i będą mogli w spokoju budować swą Ojczyznę, duchowo ubogacając się w licznych prawosławnych świątyniach Ukrainy. Niech Bóg Was wspiera!
Ojcowie, Mnisi i Mniszki, Bracia i Siostry, Młodzieży!
Zgodnie z praktyką naszej Cerkwi, w przededniu Wielkiego Postu 2022 roku proszę Was wszystkich, wybaczcie mi i całemu duchowieństwu nasze złe uczynki, których dokonaliśmy: słowem, czynem, myślami czy zmysłami. Wybaczcie nam, grzesznikom!
„Nadziejo wszystkich krańców ziemi i znajdujących się daleko w morzu, Boże, ogłaszając te święte dni postu Prawem i Prorokami, i Ewangelistami, spraw, abyśmy wszyscy w czystości przemierzyli czas postu, zachowali wiarę niezachwianą i przestrzegali Twoich przykazań we wszystkie dni naszego życia”.
Panie, pobłogosław nas wszystkich, abyśmy spokojnie i z korzyścią dla duszy przeszli przez Świętą Czterdziesiątnicę i pokłonili się Twojemu Świętemu Zmartwychwstaniu.
Z Bożej miłości pokorny,
+SAWA
Metropolita Warszawski i całej Polski
Warszawa, 6 marca 2022 roku
„Świętujmy ludzie Narodzenie Chrystusa”
Zwykle Narodzenie Chrystusa to dzień szczególny, to szczególny okres w roku kiedy… zapominamy o Bogu. Albo, mówiąc inaczej, przeżywamy Narodzenie Chrystusa „komercyjnie”. Rozświetlone ulice miast, iluzoryczne światło girlandów, sztuczne choinki, smakołyki, obdarowywanie się świątecznymi prezentami, przedsmak wolnych dni od pracy, trzynastej pensji…
Boże Narodzenie kończy się z przepełnionymi żołądkami i opustoszałymi sercami. Nigdzie nie ma Chrystusa. To, prawie wszystko, nie ma żadnego związku z prawdą i rozczarowuje: święto zostało sprowadzone do poziomu komercji. Napewno można usprawiedliwić niektórych próbujących zarobić na utrzymanie wykorzystując Boże Narodzenie, lecz takie podejście niszczy cudowny sens i głębię tego Święta.
Pierwsze kłamstwo to kłamstwo „komercyjnego” Bożego Narodzenia. Lecz jest jeszcze drugie, bardziej perfidne. To kłamstwo „społecznego” „socjalnego” Bożego Narodzenia- traktujemy święto tylko jako „święto rodzinne, święto miłości”. Święto, podczas którego spotykamy się, poświęcamy pieniądze na akcje charytatywne, zbieramy i później rozdajemy potrzebującym paczki z produktami spożywczymi. Wszystko to dobre uczynki, dlatego Cerkiew to pochwala i powinniśmy tak czynić. Jednak dobre uczynki z okazji Bożego Narodzenia nie dorównują samej istocie Święta.
Możemy ofiarować jałmużnę, kupić coś na dobroczynnej wyprzedaży a nawet być wolontariuszem przy rozdawaniu prezentów potrzebującym, ale przy tym wszystkim możemy nie odczuć istoty święta Bożego Narodzenia.
Czym w końcu jest święto Narodzenia Chrystusa? Jak to święto spotkać i przeżyć? Być może powinniśmy uczynić coś bardziej znaczącego w tym roku, który dla wielu- prawdopodobnie i dla mnie- jest ostatnią taką okazją?
Jaki jest sens świąt Bożego Narodzenia?
Kiedy mówimy „ Boże Narodzenie” albo „ święta Narodzenia Chrystusa” to w naszej świadomości te pojęcia, jak reguła, jawią się nam jako obfitość możliwych dóbr, wymiana prezentów, różnorodność ozdób, odwiedzanie się… Te rzeczy podkreślają tylko naszą błędną optykę. Jednak z drugiej strony dają nam możliwość aby się trochę zmienić. Spróbujmy- chociaż raz, w tym roku- zastąpić obfitość prostotą i w niej przeżyć z radością Boże Narodzenie. Nie w ubóstwie, jak Chrystus, lecz w skromności i bez rozrzutności. Niech nasz stół będzie zapełniony tak, aby zaspokoić nasze potrzeby, lecz niech nie załamuje się pod ciężarem potraw. Zamiast tego aby syci obdarowywali sytych, spróbujmy pozbawić czegoś siebie w imię miłości do bliźniego.
Jeśli nie mamy pieniędzy, poświęćmy swój czas cierpiącemu, poświęćmy trochę cierpliwości samotnemu człowiekowi z trudnym charakterem, poświęćmy czas i energię dla potrzebujących, odwiedźmy chorych w szpitalu…To będzie najlepszym prezentem dla Chrystusa. Zamiast przyozdabiać wszystko wokół, przyozdóbmy swe dusze. Wielkim nieszczęściem jest, kiedy nasze domy są pełne dzwonków, choinek, kwiatuszków i innych ozdóbek a nasze serca pokryte są pajęczyną. Jak pięknym jest kiedy serce jest ozdobione a dom jest świąteczny i jednocześnie skromny!
Zamiast udawać się w dalekie podróże, udajmy się w jedną- podróż mędrców: «Pójdźmy do Betlejem i zobaczmy, co się tam zdarzyło i o czym nam Pan oznajmił» ( Łk.2,15). Aby zrozumieć czym jest Betlejem będziemy potrzebować odrobiny ciszy. Czy to jest wydarzenie, które miało kiedyś miejsce w jednej z palestyńskich wiosek? Czy to jest stan, który próbuję osiągnąć upodobniając się w pokorze do mędrców? Trochę zbliżyć się do sensu pojmowania tego czym jest Narodzenie Chrystusa? O czym nam mówi? Jak nasze zbawienie rodzi się w prostocie groty i pokorze pieluszek? Jak Bóg posyła nam Swą Miłość i sam odziewa się w ludzką naturę? Jak Bóg schodząc na ziemię daje nam największą okazję aby się do Niego upodobnić?
Post Bożonarodzeniowy to czas błogosławiony, który objawia się przed każdym z nas. Przed każdym z nas otwiera się wyjątkowa, unikalna możliwość. O tym wszystkim mówią nam te czterdzieści dni i całe nasze życie. Nasze zadanie nie jest skomplikowane: otwórzmy nasze oczy, miejmy wrażliwszy słuch aby przyjąć te nowiny duchowe dla autentycznego przeżycia Betlejem oraz aby weselić się całą swoją istotą Narodzeniem Chrystusa. Wtedy rozpoczynające się Boże Narodzenie potwierdzi, że „ Bóg jest z nami” i nie tylko „z nami” lecz „w nas” : „Królestwo Boże pośród was jest”.
Na podstawie pravoslavie.ru
Tłumaczenie ks. Paweł Sterlingow
Post razem z modlitwą przygotowuje wiernego do krzyża i do zmartwychwstania. Post ożywia duszę. Uczy pożytecznej wstrzemięźliwości, odrzucania niepotrzebnego, drogiego, bogatego, licznego i wyszukanego.
Jest czymś, być może jedynym, co człowiek może ofiarować Bogu. Bóg nie czuje potrzeby naszego postu. To my zyskujemy korzyść poszcząc. Jesteśmy bardziej przebudzeni, czuwający, modlimy się lepiej, z większym skupieniem, z większą uwagą. Poprzez post pokazujemy Bogu, że pragniemy Jego w naszym życiu.
Post idzie w parze z pokajaniem. Jest to możliwość, którą daje nam Bóg po to abyśmy nakłonili się ku jego ojcowskiej miłości. Post powinien być przestrzegany z dobrą chęcią i przyjemnością, nie powinniśmy robić tego rutynowo, z oschłym sercem, tak jakbyśmy wykonywali jakieś zwykłe powierzone nam zadanie.
Przynośmy post Bogu jako dar od serca. Nasi prarodzice utracili Raj poprzez łakomstwo. Niech post z powrotem zaprowadzi nas do Raju. Niech post nie ogranicza się tylko do wstrzemięźliwości od pewnych potraw ale niech będzie również powstrzymaniem się od naszych słabości i namiętności. Niech będzie punktem zwrotnym prowadzącym do zjednoczenia się z prawdziwym Bogiem.
Post przynosi nam czystość, nienawiść do grzechu i pokajanie. Post nie jest sam w sobie celem, ale środkiem do celu, którym jest spotkanie z Bogiem.
Prawdziwym postem według świętego Bazylego Wielkiego jest oddalenie się od zła, poskramianie naszego języka, ucieczka od gniewu i od naszych złych zachcianek.
Nie jest potrzebne aby pościł człowiek cierpiący na poważną chorobę. Post to upokarzanie naszego ciała. Podczas choroby ciało upokarza się i nie jest potrzebne aby męczyło się ponad miarę. Dobrym jest aby człowiek chory przestrzegał porad lekarza i ojca duchowego odnoszących się do postu.
Niektórzy żyją po to aby jeść. Cały czas poszukują bogatych posiłków. Od dużej ilości jedzenia chorują na wiele chorób. Nie pościmy dla zdrowia cielesnego (mimo to post przynosi nam to zdrowie) ale dla zdrowia naszej duszy.
Post nie ma związku z dietą czy dobrą sylwetką. Post jest cnotą i ma związek ze wstrzemięźliwością. Święty Jan Chryzostom mówi nam, że za pieniądze, które oszczędzimy na jedzeniu podczas postu powinniśmy napełnić żołądki ubogich.
W naszych trudnych czasach post niech idzie razem z modlitwą, wstrzemięźliwością i miłością. Wtedy będzie miał sens i wartość.
tłumaczenie Piotr Sterlingow
Во имя Отца, и Сына, и Святого Духа!
Дорогие Братья и Сестры!
Выслушали мы сегодня чтение Святого Евангелия от Матфея, где на вопрос законоучителя: «какая большая заповедь?» Христос указывает, что первая заповедь – заповедь о любви к Богу, но вторая заповедь подобна ей – заповедь о любви к ближнему, и что в этих двух заповедях содержится весь закон и всё учение пророков.
Так как без любви к Богу любовь к ближнему не может быть полной и совершенной, так любовь к Богу не может быть без любви к человеку. Тот, кто утверждает, что он любит Бога а презирает своего ближнего, он лжец! Апостол Иоанн говорит: Как ты можешь сказать, что любишь Бога, Которого ты не видишь, когда не проявляешь никакой любви к человеку, который рядом с тобой?
Наша любовь к Богу должна быть подобна любви к человеку. Что значит возлюбить Бога всем сердцем, всей душой, всей мыслью? Христос говорит: «Кто Меня любит, тот сохранит Мои заповеди». Для этого нужно не только чувством, но всем умом, всей мыслью, всем напряжением творческой жизни любить Бога. Эти две заповеди неразрывно связаны друг со другом и они являются ответом на вопрос: Как можно любить Бога? Бога можно любить только через любовь к ближнему своему.
Любить ближнего своего как самого себя, это призыв научиться видеть в каждом ближнем не ничтожество его,
а возможное его величие, и этому величию служить, чтобы вырос человек в полную меру своего величия и красоты. И тогда исполнится заповедь, и тогда сольются обе заповеди, потому что служа человеку, мы одновременно служим Богу.
Дорогие Братья и Сестры! Помня всё это, мы должны быть очень внимательны, потому что и в наши времена существуют лжепророки и фальшивые учители, которые говорят, что они православные. Православие основано на учении Иисуса Христа, которое сохраняется в Святом Евангелии, как святыня лежащем
в каждом православном храме в алтаре, на святом престоле. Православие это любовь и смирение, а не ненависть и гордыня. Тот, кто осуждает всех вокруг, а себя оправдывает, величает и восхваляет – он в дьявольской прелести!
Дорогие Братья и Сестры,
Много в наше время лжепророков, фальшивых учителей и обманщиков, которые учат не так, как Христос заповедал в Евангелии, и которые ссылаются на высказывания не Творца, а творения. Сатане не нравится единство, не нравится любовь, не нравится чистая вера, и поэтому он старается так поменять
и помешать всё в голове, в уме человека, чтобы он не знал что правда, а что ложь. Но мы, дорогие Братья и Сестры, будем надеяться на Божие Милосердие, на Промысл Божий, на Божие Всемогущество. Это всё прекрасно заключается в греческой фразе: «Παν» (Пан). Παντοκράτορ (Пантократор) означает Вседержитель. Παναγία (Панагия) означает Всесвятая. Πάντοτε (Пантоте) означает Всегда. Παναγία Τριάς, ελέησον ημας (Панагия Триас, элейсон имас) значит: Пресвятая Троице, помилуй нас.
Аминь.
Гайновка, 09.09.2018
+Павел, Епископ Гайновский
